Autismediagnose? Je bent niet stuk!  

Wat mij het meeste opvalt aan nieuwe deelnemers aan mijn gespreksgroep voor volwassenen met autisme, is dat ze vaak zo vol wrok en verdriet zitten. Vaak genoeg hebben ze een gloeiende hekel gekregen aan psychiaters. Bijna altijd komt dat voort uit de boodschap die ze gekregen hebben bij hun diagnose: Autisme Spectrum Stoornis. Dat impliceert: u bent stuk, u bent kapot.

Vaak genoeg wordt die boodschap herhaald door latere hulpverleners. Methodes als Geef me de 5 en Ik ben Speciaal – ook in de nieuwere versie – geven allemaal keurig lijstjes met ‘kenmerken’ van autisme en presenteren die als een lijst van wat er allemaal mis met je is. Door alleen maar te spreken in termen van stoornis en gebrek – en de rest van de maatschappij zonder verdere toelichting als normaal te beschouwen – pathologiseren ze de ervaring van de cliënt. Als je het stempel autisme krijgt dan krijg je maar al te vaak het idee dat je belevingswereld inherent ziek is.

In de handen van een kundige hulpverlener kan er overigens heel veel goeds worden bereikt met genoemde en andere methodes. Ik ken er minimaal één die echt z’n cliënten verder helpt. Helaas wordt er in de opleidingen niet of nauwelijks aandacht besteedt aan een andere, betere, gezonde manier van kijken.

Autisme is een neuro-motorische verandering, stoornis zo je wilt, die een sociale handicap oplevert. Waarom ontstaat die handicap? Doordat de maatschappij geen afwijking accepteert in sociaal gedrag, iemand die net wat anders is onverbiddelijk afwijst. En dan wordt ons verweten dat we ‘star’ zijn?

Star gedrag? Ik noem het in de meeste gevallen rechtlijnig.

Dingen letterlijk nemen? En waarom niet? Hou je dan ook aan je woord.

Ziet niet of moeilijk grote verbanden? Dat kan maar die verbanden zijn lang niet altijd juist en iemand die de details kan zien is goud waard.

Waar vind je nog werknemers die zich volautomatisch diep verdiepen in hun werk, binnen de kortste keren alles weten van hun onderwerp en niet stoppen als het gaat om de klus geklaard krijgen? Akkoord, ‘sociaal onhandig’ zal vast een terecht label zijn maar zoals ik ernaar kijk wordt er voor hem/haar/hen domweg geen ruimte gemaakt bij de koffie-hoek.

Ik heb niks hoeven doen om autistisch te zijn, maar ik schaam me niet. Mijn manier van kijken naar het leven is een valide manier, een variant die er ook mag zijn. Mijn ervaringswereld is niet minder geldig en in sommige gevallen zelfs meer geldig. In andere gevallen weer niet.

Daarom wil ik mijn nek uitsteken hier. Voor al die anderen, speciaal voor die mensen met  neurodiversiteit en auti-mensen die net hun diagnose gekregen hebben. Tegen hen zou ik heel graag even kort en zachtjes maar toch duidelijk willen zeggen…

Je bent niet stuk.

Je bent gewoon okay zoals je nu bent.

Je bent welkom en mag er zijn.

Je bent niet stuk. Je hoeft niet non-autistisch te worden. Dat lukt toch niet. Wat je moet doen is de beste autist worden die je maar kan zijn.

Je bent niet stuk.

Tegen alle overige mensen zou ik willen zeggen: autistische (en andere neurodiverse) mensen hebben een stem, ook als ze die niet hoorbaar kunnen gebruiken. Zonder uitzondering. Wil je helpen en een bondgenoot zijn of heb je gewoon even wat sympathie… luister. Luister naar mensen en help hun beleving van de wereld te verspreiden. Zo doe je goed.

Maarten van den Driest

volwassenenmet.nva.ZH@autisme.nl

Dit artikel is ingestuurd door Johan Nouws, clientondersteuner bij Voorieder1, met specialisatie autisme. Maarten en Johan werken regelmatig samen bij het geven van cursussen en workshops.